English version (Polish below):
It is getting dark outside. The night is peaceful… you have a child or a younger brother or sister… you would like to go to sleep but first you need to lull your beloved one to enter the World of Dreams. What would you do -tell a story or sing a lullaby?
If i am not mistaken, lullabies are usually created in such a way to make a baby sleep. If a child is too little to understand lyrics, then perhaps one can pull it off by simply humming melody with random words. But hey – even in such a case wouldn’t it still be a bit odd to sing to your darling something frightening?
In Poland we have a lullaby like this: ‘Ah ah ah, two kittens, greyish-reddish both of them’ (A, a, a, kotki dwa, szarobure obydwa) Another one I remember goes something along these lines: ‘Just sleep my darling. If you wanna star from sky you’ve got it’ (Ach śpij, kochanie, Jeśli gwiazdkę z nieba chcesz – dostaniesz.)
So they are about cute things – kittens, stars etc.- there seems to be some logic behind it.
But in Iceland?
Well… On the website of the Icelandic kindergarten there is a useful link with suggested lullabies for children: http://www.ugluklettur.borgarbyggd.is/Files/Skra_0026614.pdf
This lecture surprised me a bit. I would like to present you lullabies that left me bewildered. I couldn’t resist to ask my friend about the meanings of them.
-
Bíum Bíum Bambalo.
The original version of the lullaby has another name: Vöggusöngur Völu and means Vala’s Cradle Song; . It was written by Jónas Árnason for a play in 1970 called Þið munið hann Jörund, which is about one of the kings of Iceland. The absolute first performance belongs to þrjú á palli, version of Papar is also good to hear:
Original text available under the attached link. Now the approximate translation of the lyrics:
Bíum bíum bambaló
Bambaló og dillidillidó (random words that sound well together)
My little friend I lull to rest
But outside, a face looms at the window
When the mighty mountains
fill your chest with burning desire,
I will play the langspil
and soothe your mind.
Bíum bíum bambaló
Bambaló og dillidillidó
My little friend I lull to rest
But outside, a face looms at the window
When the cruel storms rage
and the dark blizzard crouches above,
I shall light five candles
and drive away the winter/twilight shadows.
What do you think about the lyrics? Aren’t they a bit not..’lullabyish’?
Unquestionably though the most known is the instrumental dark interpretation of the lullaby by Sigur Rós:
Another lullaby that I could not resist pointing out part of the text to you is:
-
Bí, bí og blaka
English translation:
Bye bye and hushabye,
Can you see the swans fly?
Now half asleep in bed I lie,
Awake with half an eye.
Heyho and welladay,
Over hills and far away,
That’s where the little children stray,
To find the lambs at play.
My Icelandic friend summed it up like that: I do not know what is so terrifying… it is just about a kid that pretends to be asleep because he is scared of the birds that constantly scream and flap their wings…
Yeah.. and I would add that also about little children that stray ( or wander out to the edge of the mountain, as another translation says) to find lambs.
I saved the best for the last:
-
Sofðu unga ástin mín – Jóhann Sigurjónsson
To my surprise I found out that one of them is familiar to me from tv series Sense8. Brace yourself. Rough English translation below:
Sleep my young love. Outside the rain weeps
Mother keeps your gold, old leg bones and chest of stones
We shall not be awake on dark nights
The darkness knows so plenty
My mind is heavy
Often black sands I gazed at
burning green meadows
In the glacier lives dead deep cracks
Sleep well, sleep tight
Better to wake up later
Mother will teach you sooner
’til the sun reaches the horizon
That men love, lose, cry and pine for.
To not be totally terrified by the lyrics of the song it is good to have some background information about the story behind them.
The author of the text, Johann Sigurjonsson was a playwright who included this song in his play about the famous Icelandic outlaw and his woman. The guy’s name was Fjalla-Eyvindur and he got together with Halla. It is not known why they had to flee but probably there had to be a very good reason if for about 20 years they were on the run. Hella was having many children which, obviously, were obstacle while having such a lifestyle. It is said she was killing her children at birth or shortly afterwards, perhaps to save them from slow death alone while abandoned.
At the certain point Halla had a daughter and the moment she and her husband had to flee again, the child would obstacle their escape. She sang this lullaby to lull her baby to sleep before drowning her in a waterfall.
Now, knowing the story, I recommend you to re-read the lyrics of Sofðu, unga ástin mín. All that pain and sadness seem apparent.
In my country, the same like in Iceland, we tell children, when then can’t fall asleep, to start counting sheep. Therefore, not to leave you with mixed feelings after reading these lullabies, I invite you to see some pictures of lambs :)!
You can count them all!
And how about lullabies in your own country? What is the weirdest/creepiests one you have ever heard? I am waiting for your stories :)!
Dreymi þig vel 🙂 (sweet dreams)
Polish version:
Ściemnia się. Spokojna noc… masz dzidziusia, albo młodszego brata, siostrę. Chcesz odpocząć lub iść spać, ale najpierw musisz ululać swoją pociechę. Pewnie starszemu dzieciakowi opowiadasz historię, młodszemu śpiewasz kołysankę.
Do tej pory w moim życiu musiałam zaśpiewać kołysankę raz (nie skończyło się to dobrze niestety), nadal natomiast pamiętam jak przez mgłę te, które śpiewano mi gdy byłam mała. Tak więc, o ile się nie mylę, kołysanki mają wywołać uczucie komfortu, które ułoży dziecko do spokojnego snu. Jeżeli maluch jeszcze nie rozumie słów, wtedy można pewnie zanucić przypadkową melodię, pomruczeć kilka losowych słówek. Ale hej – nawet w takim przypadku, czy nie byłoby trochę dziwnie śpiewać dziecku coś… przerażającego?
Chyba każdy zna nasze ‘A, a, a, kotki dwa, szarobure obydwa’. Inna kołysanka leci jakoś tak: Ach śpij, kochanie, Jeśli gwiazdkę z nieba chcesz – dostaniesz. Tak więc mówią o czymś słodkim, uroczym, co się dobrze kojarzy – kotki, gwiazdki itp. – jakaś logika w tym jest.
A na Islandii?
No cóż, na stronie islandzkiego przedszkola zamieszczono użyteczny link z tekstami sugerowanych kołysanek dla dzieci:
http://www.ugluklettur.borgarbyggd.is/Files/Skra_0026614.pdf
Ta lektura nieco mnie zdumiała. Chciałabym przybliżyć Wam te kołysanki, które zaskoczyły mnie najbardziej. Nie mogłam oprzeć się pokusie zapytania mojego przyjaciela o ich znaczenie.
-
Bíum Bíum Bambalo.
Oryginalna wersja tej kołysanki nosi odmienna nazwę: Vöggusöngur Völu i znaczy Kołysanka dla Vali. Napisana przez dramatopisarza, Jónasa Árnasona, do sztuki z 1970 r. o nazwie Þið munið hann Jörund, o jednym z dwóch króli Islandii. Pierwszy raz zagrał ją zespół þrjú á palli, wersja Papar też jest całkiem dobra:
Tekst po islandzku w linku powyżej. Teraz przybliżone tłumaczenie na polski:
Bíum bíum bambaló
Bambaló og dillidillidó (przypadkowy zlepek słów, które brzmią dobrze razem)
Mojego małego przyjaciela tulę do snu
Ale na zewnątrz, twarz majaczy/wisi w oknie
Kiedy potężne góry
Napełniają Twoje piersi palącym pragnieniem
Zagram na langspil (tradycyjny islandzki instrument)
Aby ukoić Twój umysł.
Bíum bíum bambaló
Bambaló og dillidillidó
Mojego małego przyjaciela tulę do snu
Ale na zewnątrz, twarz majaczy/wisi w oknie
Gdy furia burz uderza okrutnie
I mroczna zamieć przygniata z nienacka
Zapalę pięć świec
I spłoszę duchy zimy.
I co sądzicie o słowach? Czy nie są one może, tak jakby… “nie-kołysankowe”?
Bez wątpienia, najbardziej znaną instrumentalną interpretacją powyższej piosenki jest ta zespołu Sigur Rós:
Kolejną kołysanką, której przytoczeniu nie mogę się oprzeć, jest:
-
Bí, bí og blaka
Polskie tłumaczenie:
Bí, bí og blaka (znów słowa, które mają dobrze brzmieć)
Czy widzisz latające łabędzie?
Teraz, w półśnie w łóżku leżę,
Obudzony, oczy przymrużone.
Bíum, bíum bamba,
Za wzgórzami, gdzieś daleko,
Tam właśnie błądzą/gubią się małe dzieci,
By szukać igrających owiec.
Mój islandzki kumpel podsumował ironicznie tę kołysankę tak: Nie wiem co jest w tym takie przerażające… To tylko piosenka o chłopcu, który udaje, że śpi, ponieważ boi się chałaśliwych ptaków – trzepotu ich skrzydeł i krzyków.
Nadmienię jeszcze, że właściwie po islandzku słowo gubić się/błądzić, w tym przypadku jeszcze znaczy “wychodzić nad urwisko góry”… Urocze!
Najlepsza kołysanka na koniec:
-
Sofðu unga ástin mín – Jóhann Sigurjónsson
Ku mojemu zaskoczeniu, ten utwór znałam z serialu Sense8. Uwaga. Poniżej przybliżony tekst po polsku:
Śpij moje kochanie. Na zewnątrz płacze deszcz.
Mama trzyma Twoje złoto.
Stare kości nóg i skrzynia pełna kamieni…
Nie budźmy się w ciemne noce
Ciemność wie tak dużo…
Mój umysł tak ciężki.
Czarne piaski, w które się często wpatrywałam…
Niszczyły zielone pola
W lodowcu żyją ciemne, głębokie szczeliny
Śpij dobrze, śpij mocno
Lepiej wstać później
Matka nauczy Cię prędzej
Niż Słońce dotknie horyzontu
Że ludzie kochają, tracą, płaczą i tęsknią…
Aby nie być całkowicie przerażonym tekstem tej piosenki dla dzieci, dobrze jest znać jej historię.
Autor tekstu, Johann Sigurjonsson, był dramaturgiem. Umieścił tę piosenkę w sztuce na temat sławnego, wyjętego spod prawa przestępcy oraz jego damie. Imię gościa to Fjalla-Eyvindur i za żonę wziął sobie niejaką Hellę. Współczesne źródła nie mówią, dlaczego musieli uciekać, natomiast musiał być to na tyle dobry powód, że uciekali przez 20 lat. Hella rodziła wiele dzieci. Oczywiście, przy takim trybie życia, ich istnienie utrudniałoby stanowczo przemieszczanie się. Wieść głosi, że zabijała je zaraz po narodzinach, prawdopodobnie w celu oszczędzenia im powolnej śmierci w porzuceniu.
W pewnym momencie Hella urodziła córkę i tak się złożyło, że ona i mąż znów musieli brać nogi za pas – a dziecko przeszkadzałoby w ucieczce. Śpiewała jej tą kołysankę, by utulić do snu zaraz przed tym jak wrzuciła ją do wodospadu.
Teraz, znając już historię, polecam Wam przeczytać tekst piosenki jeszcze raz. Cały ten ból i smutek stają się oczywiste.
Na Islandii, tak samo jak w Polsce, mówimy dzieciom, że gdy nie mogą spać, powinny zacząć liczyć owce. Tak więc, jeżeli macie mieszane odczucia po czytaniu tekstów kołysanek, zapraszam Was do relaksu w postaci oglądania obrazków z owieczkami :).
Możecie policzyć je wszystkie! Ile ich jest? No kto powie?
Jaka jest najdziwniejsza kołysanka o której słyszeliście, albo najdziwniejszy sposób usypiania malucha? Czekam na Wasze historie!
Dreymi þig vel 🙂 (Słodkich snów)
piceberg.wordpress.com 